W ocenie OZZL niekonstytucyjny jest tryb uchwalenia zmian w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty, dokonanych „przy okazji” nowelizacji ustawy refundacyjnej. Zmiany te bowiem zostały uchwalone w trybie pilnym, co wykluczyło możliwość dokładniejszego rozważenia zmian przez parlamentarzystów i uniemożliwiło przeprowadzenie konsultacji społecznych.

Zastosowanie trybu pilnego musi być merytorycznie uzasadnione. Uzasadnienie takie było w przypadku nowelizacji ustawy o refundacji leków, bo dotychczasowe przepisy paraliżowały możliwość bezproblemowego nabycia przez pacjentów leków refundowanych.  Nie ma natomiast żadnego merytorycznego uzasadnienia dla zmian dokonanych w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Zmiany te bowiem polegają na przeniesieniu do ustawy przepisów o obowiązkach biurokratycznych nałożonych na lekarzy w rozporządzeniach ministra zdrowia. Stanowi to w istocie pewną redefinicję zawodu lekarza, co jest tak głęboką ingerencją w ustawę, że tryb pilny – bez konsultacji społecznych i bez możliwości poświęcenia tej sprawie większej uwagi parlamentarzystów - jest złamaniem konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego.  

Treść listu do Prezydenta RP – poniżej.

Późny termin przesłania listu do Prezydenta wynikł z konieczności przeprowadzenia wcześniej analizy prawnej problemu.

Zarząd Krajowy OZZL

Krzysztof Bukiel – przewodniczący zarządu 

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bydgoszcz 23 stycznia 2012r.

Pan

Bronisław Komorowski

Prezydent RP 

Szanowny Panie Prezydencie,

W związku z uchwaleniem w dniu 13 stycznia br.  przez Sejm RP ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw (zwanej dalej „ustawą nowelizacyjną”), Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy zwraca się do Prezydenta RP z wnioskiem o przesłanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego w celu zbadania zgodności z konstytucją art.2 i art.  3 tej ustawy. Art. 3 wprowadza zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty, a art. 2 zmiany w ustawie o zawodzie felczera, będące konsekwencją zmian wprowadzonych do ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.  

W ocenie OZZL niekonstytucyjny był tryb uchwalenia powyższych zmian,  bo zastosowano tutaj – bez uzasadnionego merytorycznie powodu – pilny tryb uchwalenia zmian ustawowych, co wykluczyło możliwość dokładniejszego rozważenia zmian przez parlamentarzystów i uniemożliwiło przeprowadzenie konsultacji społecznych. Została w tej sposób złamana konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego. 

Uzasadnienie:

Ustawa nowelizacyjna została przedłożona Sejmowi przez Radę Ministrów w trybie pilnym. Zgodnie z Konstytucją RP oraz orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego tryb pilny uchwalania ustaw może być  zastosowany tylko „w uzasadnionych wypadkach”. Tryb pilny cechuje się bowiem  istotnym przyspieszeniem i uproszczeniem procedury ustawodawczej. Podmioty uczestniczące w postępowaniu ustawodawczym, toczącym się w trybie pilnym, mają mniej sposobności i mniej czasu na rozważenie i przedyskutowanie zagadnień związanych z daną materią ustawodawczą, niż miałyby w zwykłym trybie ustawodawczym. Istotnie ograniczone, a niekiedy wręcz niemożliwe są też konsultacje społeczne w sprawie będącej przedmiotem projektu pilnego.

Ustawa nowelizacyjna – obok zmiany ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych – zawiera także nowelizację ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz nowelizację ustawy o zawodzie felczera. Zmiana ustawy o refundacji leków podyktowana była faktycznie pilną potrzebą. Ustawa ta bowiem przewidywała kary dla lekarzy wypisujących recepty - za błędy niezawinione przez lekarzy lub popełnione przez inne osoby. Uzasadniona obawa przed tymi karami spowodowała, że lekarze unikali wypisywani recept  na leki refundowane, co mogło uderzyć w pacjentów i spowodować chaos. Pilny tryb procedowania tej ustawy był zatem jak najbardziej uzasadniony, a wprowadzone do niej zmiany były powszechnie popierane: nie tylko przez rząd, ale także przez opozycję i środowiska medyczne.

Zupełnie inaczej przedstawia się rzecz w odniesieniu do zmian w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty, zawartej w art. 3 ustawy nowelizacyjnej. Polega ona na przeniesieniu niektórych obowiązków biurokratycznych nakładanych na lekarzy wypisujących recepty z rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie recept do ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Te nowe obowiązki to:  potwierdzenie na recepcie szczególnych przywilejów pacjentów odnoszących się do refundacji leków ( art. 3 pkt 1 ustawy nowelizacyjnej) oraz obowiązek określania na recepcie stopnia odpłatności za leki mające więcej niż jeden poziom odpłatności (art. 3 pkt 2).  Obowiązki te mają charakter wybitnie biurokratyczny i niezwiązany z procesem leczenia, co powoduje, że stanowią one pewną redefinicję zawodu lekarza. Nie ma też żadnego merytorycznego uzasadnienia dla wprowadzenia tych zmian do ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, bo lekarze i tak mogą być obciążeni powyższymi obowiązkami na podstawie rozporządzenia ministra zdrowia – jak to jest obecnie. Nie ma zatem uzasadnienia dla pilnego trybu uchwalenia tych fragmentów ustawy nowelizacyjnej, które wprowadzają zmiany do ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Pilny tryb pozostawia bowiem znacznie mniej czasu na rozważenie i przedyskutowanie zagadnień związanych z daną materią ustawodawczą i praktycznie wyklucza konsultacje społeczne w danej sprawie, a – jak zaznaczyliśmy wcześniej – ingerencja w ustawę jest istotna.

Nowelizacja ustawy o zawodzie felczera (art. 2 ustawy nowelizacyjnej) jest konsekwencją zmian wprowadzanych przez nowelizację ustawy o zawodach lekarza  i lekarza dentysty. Jeśli zatem tryb wprowadzenia zmian w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty uznać za niekonstytucyjny to i podobny zarzut należy postawić trybowi zmiany ustawy o zawodzie felczera.

Wobec powyższego nasz wniosek uważamy za uzasadniony. Jednocześnie informujemy, że późny termin przesłania listu do Prezydenta wynikł z konieczności przeprowadzenia wcześniej analizy prawnej problemu.

Z poważaniem

Zarząd Krajowy  Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy

Krzysztof Bukiel – przewodniczący Zarządu